Weak Subjectivity

İleri Seviye

Türkçeye zayıf öznellik olarak çevrilebilecek “weak subjectivity” kavramı, Proof of Stake (PoS) blok zincirlerinde, sistemin ne durumda olduğunu anlamak için nodeların birbirlerine ihtiyaç duyması ile ilgilidir. Bu kavram Vitalik Buterin tarafından oluşturulmuştur.


Weak subjectivity kavramını anlamak için, öncelikle nesnellik ve öznelliğin blok zincirleri bağlamında ne anlama geldiğini anlamamız gerekir. Bu kavramlar bir blok zincirinde birden fazla geçerli zincirin bulunması ile ilgilidir. Başka bir deyişle, oluşum bloğundan en son bloğa kadar birçok olası yol vardır ve bunların tümü geçerli kabul edilebilir zincirlerdir.


Blokzincir’in tasarımına göre bazı durumlarda nodelar hangi zincirin aktif zincir olduğunu tanımlayamazlar. Konu Bitcoin Blokzinciri olduğunda, nodeların en çok iş yapılmış zinciri tercih etmesi beklenir. Bu durum, madencilik süreciyle ilgilidir ve Bitcoin ağına nesnel yapan özelliktir.


Yani bu durumda nesnelliğin bir nodeun aktif zinciri en kısa sürede belirleme yeteneği olduğunu söyleyebiliriz. Diğer bir deyişle nesnellik, nodeların en uzun zinciri belirleme ve sisteme adapte olma kapasitesidir.


Öte yandan bazı ağlar yüksek seviye öznelliğe sahip olabilir. Yüksek öznelliğe sahip olan ağlarda, aktif zincirin belirlenmesi daha da zor olacaktır. Bu durumda öznellik, Blokzincir’in yoruma açık olmasıdır. Yani hangi zincirin daha uzun olduğunu söyleyemiyorsak bu Blokzincir,  öznel bir Blokzincir’dir diyebiliriz. Bu durumun oluşmasının nedeni fikir birliğine ulaşılmak için nodeların birbirleri ile iletişim halinde olması gerekliliğinden ileri gelir.


Yani nesnel ağlarda, fikir birliğine ulaşılırken “her zaman en uzun zincir tercih edilir” kuralı vardır. Öznel ağlarda ise bunun aksine bir fikir birliğine ulaşılmak için nodeların birbirlerine yardım etmesi gereklidir. Bu durum, bazı Blokzincir ağlarının öznel olmasının açıklamasıdır.


Özetle öznelliğin, defterin mevcut durumunu belirlemeye çalışırken belirli nodeların diğer nodelardan bilgi alması gerektiği fikriyle ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Yalnız bu durumun fikir birliğine varmakla ilgili olmadığını eklememiz gerekir. Bu durum daha çok aktif olan zincirin belirlenmesi ile ilgilidir.


Zayıf öznellik, nodeların hangi zincirin aktif zincir olduğunu belirleyebilmesi için gereklidir. Bir node çok uzun bir süre boyunca ağa bağlanmaz ise, hangi zincirin aktif olduğunu belirleyebilmek için zayıf öznelliğe ihtiyaç duyulur. Yani bu durumda bir node, ağda sürekli aktif ise hiçbir zaman zayıf öznelliğe ihtiyaç duymayacaktır. Ancak bu node uzun bir süre çevrimdışı kalırsa, ağa tekrar bağlandığında diğer nodelara güvenmek zorunda kalacaktır. İşte işin öznellik kısmı tam olarak buradan kaynaklanmaktadır. Yeni bir node ağa katılırsa ya da bir node uzun süre çevrimdışı kalırsa öznellik zayıf olarak kabul edilir.